Tak niekorzystnych zmian nie było od 20 lat. Co dalej z PRFON-em? Wywiad z Edytą Sieradzką, Dyrektor ds. Dofinansowań w OBPON, Wiceprezes Organizacji OBPON.ORG

Senat przyjął nowelizację ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Teraz można jedynie liczyć na pomoc prezydenta – mówi Edyta Sieradzka, wiceprezes OBPON.ORG.

- Trwają prace nad nowelizacją ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Dlaczego?

- Proponowane przez rząd zmiany mają ratować budżet Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, który się z roku na rok kurczy. Dodatkowo zmiany mają umożliwić w przyszłym roku kontynuację programów przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych, jak również umożliwić dofinansowywanie działalności samorządów i organizacji pozarządowych działających na ich rzecz.

- Jednak wśród pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne proponowane zmiany budzą wiele kontrowersji. Coraz częściej pojawia się pytanie: „Co dalej?”.

- W myśl Konstytucji RP władze publiczne mają obowiązek udzielać osobom niepełnosprawnym pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej. A proponowana nowelizacja stanowi jedynie reakcję na pogarszającą się sytuację finansową instytucji.

Radykalna zmiana ukierunkowana jest wyłącznie na zabezpieczenie interesów instytucji, a nie na wspieranie zatrudniania osób niepełnosprawnych. Zupełnie pomijany jest społeczny i ekonomiczny wymiar PFRON-u i to doprowadzi do zaprzepaszczenia sukcesu osiągniętego w ostatnich latach. A przecież w ostatnich latach liczba osób niepełnosprawnych, które znalazły zatrudnienie, ciągle rośnie.

- Na czym polegają zmiany?

- Nowelizacja jest rewolucyjna przede wszystkim dla pracodawców posiadających status zakładów pracy chronionej. Zmienia również przepisy dla pracodawców zatrudniających osoby na tzw. otwartym rynku pracy. Zmiany dotkną też niepełnosprawnych przedsiębiorców, którzy obecnie z PFRON-u mogą uzyskać refundację składek ZUS.

Tak niekorzystnych zmian dla pracodawców w ustawie, która była już nowelizowana ok. 60 razy, nie było od 20 lat. Nie zawierają żadnego kompromisu, który na początku prac obiecywał rząd i posłowie. W tej sytuacji pracodawcy pozostawieni są sami sobie. Muszą samodzielnie zmierzyć się z kolejnymi zmianami i w ciągu miesiąca dostosować swoje przedsiębiorstwa do nowych przepisów, bo przecież te zaczną już obowiązywać od 1 stycznia 2011 roku.

- Jakie mogą być tego konsekwencje?

- Zmiany, których celem jest stabilizacja systemu pomocy osobom niepełnosprawnym, mogą doprowadzić do jego całkowitej destabilizacji. Tysiące miejsc pracy osób niepełnosprawnych może zostać zlikwidowanych. Ich obecna rehabilitacja zawodowa, którą od kilku lat przejęli na siebie pracodawcy, może zostać całkowicie zniszczona i zaprzepaszczona.

- W ubiegłym tygodniu Senat przyjął proponowane zmiany. Są jeszcze szanse, że nie wejdą one w życie?

- Głos pracodawców osób niepełnosprawnych oraz samych osób niepełnosprawnych był konsekwentnie ignorowany przez władzę ustawodawczą podczas poszczególnych etapów prac legislacyjnych. Pozostaje nam jedynie nadzieja, że dzięki decyzji prezydenta nie dojdzie do wprowadzenia ustawy.

Organizacja Ogólnopolska Baza Pracodawców Osób Niepełnosprawnych OBPON.ORG, która jest przedstawicielem pracodawców osób niepełnosprawnych oraz organizacją działającą na rzecz niepełnosprawnych pracowników, apeluje do Prezydenta RP o skorzystanie z możliwości, jakie daje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, i prosi o niepodpisywanie uchwalonej ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a także kilku innych ustaw.

Niektóre z proponowanych zmian:

• Od 1 stycznia 2011 roku na dwa lata zostanie zamrożona definicja najniższego wynagrodzenia na poziomie minimalnego wynagrodzenia z 2009 roku, czyli kwoty 1276 zł. A to właśnie od tej kwoty wyliczane są maksymalne kwoty dofinansowań do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników.
• Od 1 lipca 2011 roku znacznie zmniejszy się wysokość refundacji składek na ZUS dla niepełnosprawnych w stopniu lekkim i umiarkowanym, prowadzących działalność gospodarczą. Po wprowadzeniu zmian dostaną oni z PFRON 30 proc. (stopień lekki) i 60 proc. (stopień umiarkowany) wypłacanych dotychczas kwot. Tylko niepełnosprawny przedsiębiorca, który ma znaczny stopień niepełnosprawności otrzyma 100 proc. składek ZUS emerytalnej i rentowej z PFRON.
• Od 1 stycznia 2012 r. co pół roku, w trzech turach do 1 stycznia 2013 r. obniżane będzie dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych w stopniu lekkim z 60 do 40 proc. podstawy wymiaru i umiarkowanym ze 140 do 100 proc. podstawy wymiaru.
• Wydłużenie terminu wypłaty dofinansowań dla pracodawców z PFRON z 14 dni na 25 dni.
• Od 1 stycznia 2012 r. nie będzie już skróconego czasu pracy dla niepełnosprawnych. Będą oni musieli pracować 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Wyjątkiem będzie, jeżeli lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub - w razie jego braku - lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną - ale również tylko w stopniu znacznym lub umiarkowanym - wyda w odniesieniu do tej osoby zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy - na 7 godzin dziennie i 35 w tygodniu. Koszty badań będzie opłacał pracodawca.

Historia

Tak przebiegały prace

29 października 2010 roku odbyło się w Sejmie III czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw.

Sejm w tym dniu przyjął nowelizację ustawy oraz w dniu 3 listopada br. komisja senacka rekomendowała projekt, nie wnosząc żadnych poprawek.

Ostatecznie Senat 17 listopada 2010 roku na 65. posiedzeniu Senatu również głosował nad ustawą i przyjął ją bez poprawek. Teraz ustawa trafi do podpisu Prezydenta RP.