KOMENTARZ OBPON: do art. pt. 'Osoby niepełnosprawne nie pojadą na ciepłe wyspy' Rzeczpospolita 12.04.2010, autor Mateusz Rzemek
Firma OGÓLNOPOLSKA BAZA PRACODAWCÓW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH oraz wielu naszych Klientów z niepokojem przyjmuje zawarte w art. pt. 'Osoby niepełnosprawne nie pojadą na ciepłe wyspy' Rzeczpospolita 12.04.2010, autor Mateusz Rzemek tezy. Poniżej przedstawiamy stanowisko naszej firmy co do zawartych we wspomnianym artykule treści.
Krzysztof Kuncelman - Właściciel
Anna Pałecka - Błaszczyk - Doradca w OBPON
OGÓLNOPOLSKA BAZA PRACODAWCÓW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Dnia 30 marca 2010 r. zostało podpisane rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej zmieniające rozporządzenie w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Wprowadza ono dwie zasadnicze zmiany:
1)zakazuje łączenia w jednym projekcie szkoleniowym tzw. szkoleń zawodowych (finansowanych z puli ogólnej lub IPR) ze szkoleniami lub kursami rozwijającymi pozazawodowe zainteresowania osób niepełnosprawnych (pula pomocy indywidualnej);
2)warunkuje wykorzystanie ZFRON od wydatkowania jego środków w sposób celowy i oszczędny z uwzględnieniem optymalnego doboru metod i środków realizacji w stosunku do zakładanych efektów.
Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92, z późn. zm.) rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.
Trudno stwierdzić, o jakim nadużyciu wspominał autor artykułu, gdyż hipotetyczne zorganizowanie zagranicznego szkolenia podczas którego były omawiane przepisy ustawy o rehabilitacji oraz byłby przeprowadzony kurs nurkowania, jest zgodne z obecnie obowiązującymi przepisami, i w stosunku do nikogo z tego tytułu dotychczas nie wszczęto postępowania w zakresie określenia zaległości wobec PFRON. A nawet po wprowadzeniu zakazu łączenia w jednym projekcie szkoleniowym szkoleń zawodowych z pozazawodowymi, trudno sobie wyobrazić, żeby uczestnicy, po całym dniu wykładów, nie mogli udać się na zwiedzanie okolicy czy też spędzić czasu na rekreacji – chyba, że o to chodziło racjonalnemu ustawodawcy. Ale jeśli taki był jego zamysł, to nie jest on z pewnością zgodny z definicją rehabilitacji osób niepełnosprawnych, bo osoby niepełnosprawne po prostu dyskryminuje.
Jeśli jest już mowa o wprowadzeniu takiego zakazu, to należy zwrócić uwagę na to, że nie ma zakazu organizowania dwóch projektów szkoleniowych (pozazawodowego i zawodowego) w jednym miejscu i czasie. Nie należy domniemywać, że organizatorzy szkoleń będą ten zakaz w ten prosty sposób obchodzić, gdyż nie będą chcieli narażać swoich klientów na nieprzyjemności (bo nie na sankcje). Aczkolwiek nad treścią wprowadzanych norm trzeba się mocno zastanowić.
Przepisy rozporządzenia w sprawie ZFRON wprost przewidują możliwość finansowania ze środków zfron odpłatności za przejazd w obie strony i pobyt na wczasach lub wypoczynku zorganizowanym w innych formach (§ 2 ust. 1 pkt 11 lit. f tiret drugie rozporządzenia). Przytoczony przepis, co należy wyraźnie podkreślić, umożliwia osobom niepełnosprawnym uzyskanie pomocy indywidualnej także na wczasy poza granicami kraju, stąd też twierdzenie, że środki ZFRON nie powinny być wydawane na wycieczki turystyczne, nie znajdują oparcia w przepisach prawa.
Co do drugiej zmiany rozporządzenia, to należy zauważyć, iż przepisy dokładnie określają na jakie cele mogą być wydatkowane środki ZFRON.
Zgodnie z art. 33 ust. 4 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych środki funduszu rehabilitacji są przeznaczane na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej, w tym na indywidualne programy rehabilitacji osób niepełnosprawnych opracowywane przez powołane przez pracodawców komisje rehabilitacyjne oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych, zgodnie z zakładowym regulaminem wykorzystania tych środków. Rodzaje wydatków określone są w § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ZFRON. A zatem pracodawca, w praktyce nie możliwości wydatkowania środków zfron zgodnie z przepisami w sposób inny niż celowy.
Natomiast kwestia oszczędnego dokonywania wydatków jest kwestią o charakterze ocennym, i przy takim niedookreśleniu wykracza poza granice uznania administracyjnego. Przy takiej konstrukcji wprowadzanego przepisu, to rzeczywiście racjonalne podejście urzędnika albo jego widzimisię będzie decydowało o uznaniu wydatku dokonanego przez pracodawcę za zgodny z przepisami. Można sobie tylko wyobrazić ile spraw będzie musiało znaleźć ostateczne rozstrzygnięcie przed sądami administracyjnymi…
Pracodawcy powinni w takiej sytuacji powoływać się na definicję rehabilitacji z art. 7 ustawy o rehabilitacji – której zamierzeniem (celem) jest osiągnięcie przez osoby niepełnosprawne możliwie najwyższego poziomu funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej, który to efekt należy sobie założyć.
Autorowi artykułu należy także przytoczyć przepis art. 33 ust. 4a ustawy o rehabilitacji, który stanowi, że w przypadku niezgodnego z ust. 4 przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, pracodawca jest obowiązany do dokonania:
1) zwrotu 100 % kwoty tych środków na fundusz rehabilitacji oraz
2) wpłaty w wysokości 30 % tych środków na Fundusz w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło ujawnienie niezgodnego z ustawą przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, a także niedotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3.
Przepis art. 33 ust. 4 ustawy nie wprowadza obowiązku wydatkowania środków zfron w sposób celowy i oszczędny, stąd też jeśli wydatek będzie zgodny z katalogiem wydatków, a „jedynie” nieoszczędny zaistnieje ewentualnie konieczność zwrotu środków na zfron a nie uiszczenia sankcji.
Anna Pałecka - Błaszczyk - Doradca w OBPON
OGÓLNOPOLSKA BAZA PRACODAWCÓW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
"Osoby niepełnosprawne nie pojadą na ciepłe wyspy"
Na publikację w Dzienniku Ustaw czeka podpisana właśnie nowelizacja rozporządzenia z 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (DzU nr 245, poz. 1810 ze zm.). Nowe przepisy wejdą w życie w ciągu dwóch tygodni od ich ogłoszenia – co powinno nastąpić w najbliższych dniach.
Bez połączonych szkoleń
Nowe regulacje dotyczą około 2100 zakładów pracy chronionej, które zatrudniają prawie 190 tys. niepełnosprawnych. Oprócz tego mają zastosowanie do kolejnych kilku tysięcy firm, które w ostatnich latach utraciły status ZPChr, wciąż jednak utrzymują u siebie zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON). Z funduszu takiego mogą finansować ekstraświadczenia dla niepełnosprawnych, jak sprzęt rehabilitacyjny czy po prostu ułatwiający im życie, a także koszty dodatkowego leczenia, kursy podnoszące kwalifikacje zawodowe, a nawet pozazawodowe zainteresowania.
Po zmianach tacy przedsiębiorcy nie będą mogli już finansować z ZFRON kursów, podczas których podnoszono umiejętności zawodowe i pozazawodowe niepełnosprawnych. Dotychczas zdarzały się egzotyczne wyjazdy zagraniczne (np. na Wyspy Zielonego Przylądka) takich pracowników, na których np. uczono stosowania przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a przy okazji nurkowania.
Oszczędnie i celowo
Takim praktykom bardzo ostro sprzeciwił się Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Kontroluje on finanse takich przedsiębiorstw i wyszedł z założenia, że środki zgromadzone na ZFRON (pochodzą ze zwolnień podatkowych, jakie przysługują takim firmom) to pieniądze publiczne na pomoc dla niepełnosprawnych pracowników. Nie powinny być więc wydawane na wycieczki turystyczne.
Możliwość łączenia kursów powodowała, że nie było wiadomo, jaka część kosztów wyjazdu – wynikających z podnoszenia kwalifikacji zawodowych niepełnosprawnego – powinna zostać zaliczona do wydatków objętych limitem pomocy de minimis (do 200 tys. euro w ciągu trzech lat), a jaka – związana z rozwijaniem pozazawodowych zainteresowań – jako pomoc indywidualna nie powinna być wliczana do tego limitu.
Nowelizacja przepisów nie przeszkadza nadal organizować kursów zawodowych i pozazawodowych, ale będą się musiały odbywać oddzielnie.
Nowe przepisy zawierają natomiast wymaganie, które psuje krew przedsiębiorcom zatrudniającym niepełnosprawnych. Chodzi o to, że po zmianach wydatki z ZFRON będą musiały być dokonywane oszczędnie i celowo. To ograniczenie jest na tyle ogólnikowe, że przedsiębiorcy nie wiedzą, czy nie narażą się na konieczność zwrotu z własnej kieszeni pieniędzy, które wydali na nowy sprzęt dla niepełnosprawnych, a oprócz tego 30 proc. zakwestionowanej kwoty jako kary za złamanie przepisów.
Sprawa jest poważna, ponieważ takie inwestycje to na przykład maszyny warte setki tysięcy złotych, dzięki którym niepełnosprawnym łatwiej się pracuje. Podobnie będzie z wydatkami na szkolenia. Nie wiadomo, w jaki sposób kontrolerzy skarbówki będą oceniali te wydatki pod kątem ich oszczędności i celowości.
Opinia
Edyta Sieradzka | ekspert do spraw dofinansowań z OBPON
Nowe przepisy w sprawie ZFRON oznaczają ogromne kłopoty dla pracodawców i zatrudnionych przez nich niepełnosprawnych pracowników. Spodziewam się, że w obawie przed zarzutami wydatki z tego funduszu zostaną znacznie ograniczone. Firmy, które zdecydują się na utrzymanie pomocy dla niepełnosprawnych i dalsze dofinansowywanie z ZFRON ich potrzeb, muszą się zabezpieczyć. Wydaje się, że jedyna możliwość, aby uniknąć zakwestionowania takich wydatków, to stosowanie zasad podobnych do obowiązujących w zamówieniach publicznych. Czyli trzeba najpierw zorganizować komisję przetargową i wybrać najlepszą z kilku ofert. Nawet wtedy nie ma jednak pewności, że takie wydatki nie zostaną zakwestionowane i nie trzeba ich będzie zwrócić do funduszu oraz zapłacić kary do PFRON.
CZYTAJ RÓWNIEŻ:
